Японы түүхийн үечлэл

Японы түүхийг янз бүрийн үечлэлд хуваан үздэг. Янз бүрийн гэж юу гэсэн үг вэ? гэж бодох хүн байж магадгүй юм. Энэ нь цаг үе, тухайн үеийн хөгжилийн онцлогийг ёвропийн түүхийн үечлэлтэй харьцуулан, түүнд дүйцүүлэн ангилах ангилал. Үүнээс
гадна өөрийн орны үүслийг төр засаг бий болохоос өмнөх үе, үүссэнээс хойших үе гэж хуваан, дотор нь нарийвчлан хувааж үзэх ангилал байдаг.
Ёвропын он тоололоор хуваахад дараах үед хуваагдана.
Монгол нэр Олон улсын хэллэг
1.Хүй нэгдэлийн үе
2.Эртний үе
3.Дундад зууны үе
4.Нэн шинэ үе
5.Шинэ үе
6.Орчин үе
Хамрагдах он тоолол
1.Хүй нэгдэлийн үе МЭӨ 12000 МЭ 2-р зуун
2.Эртний үе МЭ 3-р зуунаас МЭ 12-р зууны хагас
3.Дундад зууны үе МЭ 12-р зууны хагасаас 17-р зууны хагас
4.Нэн шинэ үе 17-р зууны хагасаас 19-р зууны эхэн үе
5.Шинэ үе 19-р зууны эхний хагасаас 20-р зууны эхэн үе
6.Орчин үе 20-р зууны эхнээс хойш
Японы ангилалыг ёвропын үечлэлтэй дүйцүүлэх нь
Үечлэл үргэлжлэх хугацаа
1.Жоомонгийн үе
2.Яёойн үе
3.Кофүн МЭ 3,4-р зуун
4.Тайва 4 -7-р зуун
5.Нара 7,8-р зуун
6.Хээан 9 -12-р зууны хагас
7.Камакура 12-р зууны хагасаас 13-р зууны хагас
8.Нанбокүчоо 13-р зууны хагасаас 14-р зуун
9.Муромачи 14-р зуунаас 15-р зууны сүүлийн хагас
10.Сэнкоку 15-р зууны сүүлийн хагасаас 17-р зууны эхний хагас
11.Эдо 17-р зууны эхний хагасаас 19-р зууны дунд үе
12.Мээжи 19-р зууны дундаас 20-р зууны эх
13.Тайшоо 20-р зууны эхээс 20-р зууны дунд
14.Шоова 20-р зууны дундаас 20-р зууны сүүл
15.Хээсэй 20-р зууны сүүлээс хойш
Япончуудын хүй нэгдэлийн нийгэм болон тэр үеийн соёл
Японы хүй нэгдэлийн нийгмийг доорх 3 үечлэн хуваадаг.
1. Түрүү үеийн шавар сав суулгын үе
2. Жоомонгийн шавар сав суулгын үе
3. Яёойн шавар сав суулгын үе
Түрүү үеийн шавар сав суулгын үеийн Япончуудын ахуй амьдралын тухай, түүхч Иэнага Санроо дараахь маягаар тодорхолсон байдаг.
“ Энэ үед газар тариалан эрхэлдэггүй байв. Уул талд буга, бодон гахай ангуучилж, далай болон голоос загас жараахай, дун хясааг түүж, идэж болох ургамал ногоог цуглуулан ахуй амьдралдаа хэрэглэдэг байжээ. Тийм болохоор олноороо бүлэг болон амьдрах зуршил бий болоогүй, илүүдэл бараагаа цуглуулан хадгалж эд баялаг бий болгох зэрэг үзэгдэлүүд огтхон ч байсангүй. Цаашлаад эд байялагийн сүр хүчинд дулдуйдсан улс төрийн засаглал ч бий болоогүй байлаа. Анги давхаргын зөрчилдөөн, улс төрийн сүр хүч аль аль нь байхгүй ийм нийгэм л, хүй нэгдэлийн нийгмийн, бусад анги давхаргат нийгмээс ялгарах үндсэн ялгаа юм.
Сайсэкки буюу нарийн хийцтэй чулуун зэвсэг гарч ирсэн нь
Энэ зэвсэг гарч ирсэн нь түрүү үеийн шавар сав суулгын соёлын хөгжилд томоохон хэмжээний нөлөөг үзүүлсэн юм. Энэ соёл нь Сибирээс эхлээд Дундад улсын зүүн хойд бүс нутаг хүртэл, өргөн уудам далайцтайгаар тархсан ба Японы нутаг дэвсгэр уруу хойд зүгээр дамжин орж ирсэн юм.
3-4 см-ийн урттай овор багатай чулуун зэвсэгийг мод юмуу ясаар хийсэн буланд уяж хэрэглэдэг. Энэ нь хутган хэлбэртэй зэвсэгээс илүү хурц иртэй байжээ. Энэ үеийн хөгжил нь Жоомонгийн соёлын үүсэл хөгжилд ихээхэн нөлөөсөн гэж үздэг.

Жоомонгийн үе
1. Нийгмийн байдал
Ер нь Японы хүй нэгдэлийн нийгэм бүрэлдэн тогтсоноос эхлээд дараагийн үедээ шилжин орох хүртэл түүхийн хэчнээн он жилийг зарцуулсан тухай нарийвчлан тогтоох боломжүй юм. Түүхэн сурвалж бичиггүй энэ үеийн баттай он жилийг судлан тогтооход, өнөөгийн шинжлэх ухааны хүч чадал арай л дутагдаж байна гэж Япончууд үзэж байна. Гэхдээ л энэ үеийн хөгжилд 12000-10000 жил зарцуулагдсан нь гарцаагүй бололтой.
Одоогоос 10000 гаруй жилийн өмнө, дэлхий дээр дулааралтын процесс явагдаж эхэлсэн ба далайн гадаргуу төвийн дээшилж, Японы арал нь эх газраас таслагдсан байна. Тухайн үеийн Японы арал нь байгаль экологийн хувьд одоогийн Японтой их төсөөтэй байсан ба Япон буга, бодон гахай зэрэг нь олноор өсөн төлжсөн байна. Энэхүү цаг уурын өөрчлөлт нь Жоомонгийн соёлын хөгжилд нааштайгаар нөлөөлсөн юм.
2. Жоомонгийн соёл
Жоомон гэдэг нь олсны хээ гэсэн утгатай үг юм. Энэ үеийн хүмүүс чулуун зэвсэгээс гадна элс шороогоор дүрс хэлбэр бүхий зүйл хийж, түүнийгээ шатаан бэхжүүлж шавар сав суулга хийх болсон байна. Тэр сав суулгандаа олсыг ашиглан хээ хуар гарган чимэх болжээ. Энэ онцлогоор нь олсон хээтэй сав суулга буюу Жоомон доки гэх ба энэ үеийг Жоомонгийн үе гэж нэрийджээ.
Энэ үеийг тухайн үед шавар сав суулгаа хийдэг байсан арга барилын өөрчлөлтөөр нь ерөнхийд нь 6 үе болгон хуваадаг.
Үеийн Үргэлжлэх Урлах арга Амьдралын арга
Нэр Хугацаа Барил зам
1.Соозооки МЭӨ 12000- Болхи хийцтэй бөөрөнхий Чулуун зэвсэг, нум сум
сав суулга
2.Сооки МЭӨ 8000- Маш энгийн хийцтэй сав Шүтлэг шившлэг
суулга
3.Зэнки МЭӨ 6500- Энгийн болон нарийн Хүй нэгдэлийн маягтай
хийцтэй хавтгай суулга газар тариалан
4.Чүүки МЭӨ 5000- Сийлбэр бүхий куб хэлбэртэй Бүлэг багаараа нэг овог
гоёл чимэглэлийн суулга болж амьдрах
5.Кооки МЭӨ 4000- Хээ хуар төдийгүй загвар Цагаан будааны тариа-
6.Банки МЭӨ 3000- дизайны талаараа лалтыг эрхлэж эхэлсэн
нарийссан
Жоомонгийн үеэс эхтэй шавар сав суулга хийх урлаг нь өнөөгийн Японы урлагийн технологийн дээд хөгжилийн түүхийн эхлэл юм.
3. Сүсэг шившлэгийн ноёрхол
Энэ үеийн хүмүүсийн оюун ухааны амьдралын тухай товч авч үзье.
Байгаль дэлхийн бүхий л юмс үзэгдэлд сүнс оршин байдаг гэж үзэж байлаа. Тиймээс Жоомончууд шившлэг мөргөл хийж,байгаль дэлхийгээ аргадан уярааснаар ан авынхаа хэмжээг нэмэгдүүлж, байгалын гай гамшигийг багасгаж чадна гэж итгэдэг байсан байна.
Тэд энэ ёслолдоо Догүү, Сэкибоог ашигладаг байв. Догүү нь эмэгтэй хүний дүрс бүхий шавар баримал бөгөөд олон хүүхэд төрүүлэх чадвартай эмэгтэй хүний амьдрах чадварыг илтгэсэн зүйл юм.
Сэкибоо нь эрэгтэй хүнийг билэгдсэн зүйл юм. Бас нэг билэгдэлийн маягаар хэрэглэдэг байсан зүйл бол Магатама гэдэг бөөрөнхий хэлбэртэй зүйл байх ба энэ нь чөтгөрийг илтгэсэн зүйл учраас биедээ байнга авч явах сахиус маягаар ашигладаг байжээ.
Цаашлаад Жоомонгийн дунд үеэс хойш ихэд дэлгэрсэн шүд сугалах, шарилын 4 мөчийг нугалан оршуулах ёслол зэрэг нь бас л шившлэг шүтлэгийн нэг хэлбэр юм. Энэ нь шарилыг дахин амилахаас айн сэргийлсэн хүй нэгдэлийн үеийн хүмүүсийн юмс үзэгдэлд хандах хандлагын илрэл юм.
Хоол хүнс нь болж байсан ан амьтны яс үс, дун хясааны хатуу гадаргуу зэргийг цуглуулан орхисон газар нь ч зүгээр нэг хогоо бөөгнүүлэн хаядаг хогийн цэг бус, тэдгээр хоол ундны эх ундрага болж буй зүйлийн сүнсийг дээд тэнгэр уруу нь буцаан хариулж, өөрсдийнхөө хоол хүнсийг элбэг хангалуун болгохын тулд дахин газар дээр буулган ирүүлэхийг сүсэглэдэг, баяр ёслолоо хийдэг газар нь байсан байж магадгүй гэсэн таамаглал сүүлийн үеийн эрдэмтэдийн дунд гарах болжээ.
Сүсэг бишрэлийн үйл явц буюу хүй нэгдэлийн үеийн хүмүүсийн оюун ухааны амьдралаас харахад эмэгтэй хүний нөлөө их байсаныг мэдэж болно. Аль ч улсын энэ үеийн нийгмийн харилцааг харахад эхийн эрхт ёс давамгалсан байдаг. Эд баялагаар өрсөлдөх боломжгүй энэ нийгэмд эр эм хүнийг ялгаварлан ангилах ямар ч үндэс, нөхцөл болохоор зүйл ч байсангүй. Эх үрийн холбоог гол сувгаа болгодог энэ үеийн нийгмийн харьцааг үгүйсгэх шаардлага ч байхгүй юм.
Жоомонгийн үеийн соёлыг харахад тэдний амьдрах орон байр нь нүхэн хэлбэртэй оромж байх ба түүнийг нь Татэ ана жүүкио гэж нэрлэнэ. Газрын хөрсийг бага зэрэг ухан хонхойлгосон дугуй хэлбэртэй нүхэнд багана босгоод, дээврийг нь бүтээж амьдардаг байжээ. Энэ оромж нь хүй нэгдэлийн нийгмээс эртний нийгэм үрүү шилжин орсоноос хойш ч, хэдэн арван жилийн турш Япончуудын амьдралын нөмөр нөөлөг болсоор байжээ.
Олон мянган жил үргэлжилсэн Японы хүй нэгдэлийн нийгэм нь МЭӨ 2р зууны хагасаас, эх газарт үүсэн бий болсон шинэ үйлдвэрлэлийн технологийн импортын нөлөөн дор үндсэн өөрчлөлтөө хийж эхэлсэн юм.
Жоомонгийн үеийн газар тариалан
Ер нь Японы түүхэнд Яёойн үеэс газар тариалан эхэлсэн гэх үзэл давамгайлж байсан байна. Гэвч Сага аймгаас олдсон Набатакэгийн олдвор, Фүкүока аймгийн Итацүкэгийн олдвор зэргийг судалсаны үр дүнд Жоомонгийн хожуу үед эрхэлж байсан будааны тариалангийн талбай гэдгийг тодорхойлжээ. Цаашлаад буурцагт ургамал, зимагийн төрлийн ургамал зэргийг тарьж ургуулж байсан болов уу гэмээр олдвор олноор олдсон юм.
Цагаан будаа тариалдаг гол эх газар бол Энэтхэгийн Ассамын бүс нутгаас Хятадын Чинангийн бүс нутаг хүртэлх дотор газрын уулархаг тал нутаг, Нарагийн шугуйт район болов уу гэгддэг. Тэндээс урт нарийхан Индэйка төрлийн будаа зүүн өмнөд азиар тархаж, Японд тариалдаг бөөрөнхий хэлбэр бүхий Жапоника төрөл нь Чоокоогийн сав газрын өмнөд бүс нутгаар дэлгэрсэн юм.
Япон дах цагаан будааны тариалалтын эхлэх болсон зам сувгыг доорх 3 замаар орж ирсэн гэж үздэг.
1. Шанхайн зам Тайван Окинавагаар дамжин орох
2. Коонан Чоокоогийн доод сав газраар нэвтрэн орох
3. Чоосэн Солонгосоор дамжин орж ирэх





Яёойн үе

Яёойн нийгэм бүрэлдэн тогтсон тухай авч үзье.
МЭӨ 2р зууны хагасаар төгсгөл болсон Жоомонгийн үеийг Яёойн үе залган авсан юм. Яг энэ үеэр эх газарт Хятад үндэстнүүд төмөр зэвсгийн хөгжил үрүү хөл тавьж, хүчит улсаа байгуулж байлаа. Хятадын энэхүү эрч хүчтэй хөгжлийн нөлөө Японы арал уруу салхилан төмөр зэвсгийн соёл болон газар тариалангийн технологийн хөгжилийн гараа эхэлсэн болно.
Ер нь бусад орны төмөр зэвсгийн хөгжлийн явцыг харахад, хүрэл зэвсгийн соёлоос төмөр зэвсгийн соёл уруу шилжин орох нь ердийн үзэгдэл байсан боловч Япончуудын хувьд Хятадын нөлөө их байсан тул чулуун зэвсгийн үеэс хүрэл зэвсгийн үеийг алгасан төмөр зэвсгийн үе үрүү шилжэн орсон юм.
Энэ үеийн эхээр, Яёойн шавар сав суулгын соёл гэдэг Жоомонгийн соёлын хэв загвараас огт өөр хэв маягийн сав суулга хийх соёл дэлгэрсэн ба энэ үеийг Яёойн соёлын үе хэмээн нэрлэдэг болсон байна.
Яёойн соёл бий болж хөгжин дэвших үед, Жоомонгийн үед хэрэглэж байсан шавар сав суулга хийх арга барил яагаад уламжлагдсангүй вэ.
Ер нь Яёойн соёл бүрэлдэн бий болох болсон шалтгааны талаар эрдэмтэд дараах тайлбарыг хийдэг.
Солонгосын хойгын дайнд шахагдан хөөгдөж хойд Кюүшүү уруу зугтан орж ирсэн хүмүүсийн нөлөө их байсан. Яёойн үе эхлэх үед нэлээн олон хүн тэндээ үлдэн хоцорч, тэд Японы баруун хэсгээр тархан суурьшсан юм. Тэдгээр хэсэг иргэдийг Японы түүхэнд Торай хүн гэж нэрийддэг. Тухайн үед Жоомончууд Японы зүүн хэсгээр амьдарч байсан боловч Яёойчууд асар богино хугацаанд Кинкигийн бүс нутгаар тархсан юм. Хэдийгээр Яёойн соёл 100 орчим жилийн хооронд Японы Кантоогийн бүс нутгаар дэлгэрсэн боловч, зүүн хойд нутаг уруу түрэн орж ирсэн нь нэлээн хожуу МЭ 3,4р зууны үед болно. Өөрөөр хэлбэл Японы баруун хэсэгт Яёой, зүүн хэсэгт Жоомонгийн соёл хөгжиж байсан гэсэн үг юм. Баруун Японоос олдсон Яёойн үеийн хүний ясны бүтцийг судлан Жоомончуудтай харьцуулахад нурууны яс нь өндөр, нүүрний яс нь гонзгой байх нь олонтаа тохиолдоно.
Энэ нь Жоомончууд хуучин монголоид байсан бол Яёойчууд шинэ монголоидийн генийг ихээр агуулж байсаныг гэрчилж байгаа юм. Японы түүхч Иэнага дээрх саналыг үгүйсгэдэггүй ч Жоомонгийн үеийн соёл бүр мөсөн устгагдсан бус, Японы соёлын түүхэнд тэр үеийн уламжлал тод томруун үлдсэн гэдгийг онцлон тэмдэглэдэг.
Жоомонгийн үеийн сав суулга Яёойн үеийн сав суулга
Олсны нүдэн хээтэй сав суулга Өндөр температурт хатаасан.
Бага температурт хатаасан зузаан, Нимгэн, улаан бор өнгөтэй, бөх бат
хар бор өнгөтэй. Эвдэрч хагарахдаа чанартай.
амархан.

Яёойчуудын сав суулгын төрөл зүйл, хэрэглээ
1. Кошики Жигнэн болгох зориулалттай Будаа агшаана
2. Такацүки Хөлтэй хавтгай суулга Идэх юмаа өрж тавина
3. Цүбо Ваар хэлбэр бүхий сав Хоол хүнсийг удаан хадгалана
4. Камэ Шингэн зүйл хийх зориулалттай Хоол хүнсийг жигнэж болгоход
гүнзгий ёроолтой сав хэрэглэнэ.

Яёойн нийгмийн үргэлжилсэн хугацаа болон нийгмийн хөгжлийн үечлэл
Үргэлжилсэн хугацаа Үеийн нэр Амьдралын онцлог

МЭӨ 200- МЭ 0 он Эхэн үе Кангоо бүлэглэлийн үүсэл- Хүн амын өсөлт
Өөрсдийн амьдарч буй газрын эргэн тойронд шуудуу ухаж, бэхлэлт хамгаалалт хийнэ.

МЭ 0- МЭ 100 он Дунд үе Өндөрлөг газар олноор амьдрах, шарил үүсчээ.

МЭ 100- МЭ 200 Төмөрлөг зэвсэг дэлгэрсэн. Том хүрээ цартай
300 он Сүүл үе шарил бий болсон.
Жоомонгийн үед сууриа тавьж эхэлсэн газар тариалан, Яёойн үед улам бүр жинхэнэ утгаараа хөгжиж эхэлсэн юм. Чулуун зэвсгийн үед хэт олноороо бөөгнөрөн суурьших нь, нэг талаараа ойр орчмынхоо хоол хүнсний зүйлийн нөөц баялагийг үгүйрүүлэн хоосруулах аюултай байсан ч, нөгөө талаараа газар тариалан эрхэлснээр газар боловсруулалт, усалгаа зэрэг олны хүч зайлшгүй шаардлагатай ажлууд ар араасаа гарч ирсэн нь олноор суурьшин амьдрах гарцаагүй шаардлагыг бий болгожээ.

Яёойн үеийн нийгмийн тогтолцоо
Цагаан будаа тариалалт, олон хүний бөөгнөрөн суурьшсан амьдрал, эд баялагын үүсвэр, бараа таваарын илүүдэл зэрэг нийгмийн анги давхарга бүрэлдэн тогтоход тохиромжтой бүхий л нөхцөлүүд дараа дараагаараа гарч ирсэн нь Яёойн нийгмийн бүтцийг өөрчилсөн юм. Хүмүүсийн хооронд баян ядуугийн ялгаа гарч, нөлөө бүхий эрх мэдэлтнүүд улам бүр баялаг, эрх мэдлийг хүсэх, өөрсдийнхөө төлөөлөлийг сонгон томилох баяр ёслолыг хийж эхлэх болжээ. Дээрх сонгогдсон төлөөлөгч нь овгийн ахлагч болон дэвших систем хүртэл бүрэлдсэн байна.
Японы тухай тэмдэглэн үлдээсэн дэлхийн хамгийн эртний сурвалж бичиг “ Каишоо”-д МЭӨ 1-р зууны үеийн Японы тухай цөөхөн хэдэн үгээр тэмдэглэсэн байдаг. Тэнд өгүүлснээр тухайн үед Японы нутаг дэвсгэр дээр 100 гаруй жижиг улсууд байсан ба, тэдгээр нь өөрсдийн хаантай байжээ. “ Каншоо “-гийн дараа бичигдсэн “ Хятадын үнэн түүх “ сурвалж бичигт, Жоомонгийн үеийн чулуун зэвсэг нь ан авын зориулалттай байсан боловч Яёойн үед хийгдэж байсан хүрэл, төмөр зэвсэг нь газар тариалангийн багаж зэвсгээс гадна дайн байлдааны зориулалттай зэвсэг хийгдэж байсан тухай тэмдэглэсэн байдаг.
Ёшинокеригийн булшнаас цэргийн зэвсгэнд шорлогдож үхсэн хүний яс олджээ.
Цаашлаад Яёойн үед жижиг улс бүрэлдэн, том жижиг овог аймгуудын хоорондох мөргөлдөөн тасралтгүй үргэлжилж байлаа.

Яёойчуудын сүсэг бишрэл
Сүсэг бишрэл нь аль ч улсын аль ч нийгэмд мөнхийн идэвхитэйгээр оршин тогтнодог нэг төрлийн оюун ухааны ариусал гэж хэлж болохоор үзэгдэл юм.
Жоомонгийн үед бий болсон аливаа юмсын сүнсэнд итгэх бишрэл нь Яёойн үед агуулга хэлбэрийн хувьд улам бүр нарийссан байна. Жоомончууд, өөрсдийгөө байгалийн нэг хэсэг гэж үзэн, байгалийг өөрсдийн гарааг хөдөлгөгчид биш, сүнс өөрийн сонирхолоор байгалийг хөдөлгөж байна гэж үздэг байсан. Харин Яёойчууд, бидний өвөг дээдсийн сүнс байгалийг хөдөлгөгч хүчтэй гэсэн үзлийг баримтлан, овгийг бүрдүүлэгч бүх гишүүд цуглан том хэмжээний ёслолыг хийдэг байжээ.
Яёойн үед сүсэг бишрэлийг дараах үйл хэрэгт ашигладаг байлаа.
1. Газар тариалан
Газар тариалангийн нийгэм уруу шилжин орсон нь хүн төрөлхтөний оюун ухаанаас төрөн гарах ёстой дэвшил гарцаагүй мөн байсан боловч цаг агаар, уур амьсгал гэсэн хүний хүчин чадлаас үл хамаарах байгалийн нөхцөл байдалд зохицогдон явагдахаас өөр аргагүй газар тариаланг гол аж ахуйгаа болгон сонгон авсан нь эргээд сүсэг бишрэлийн хэрэгцээ шаардлагыг улам бүр их болгосон юм. Ургац тарианы хэвийн өсөлт, баялаг ургац авах баталгааг бий болгох гээд газар тариалангийн ёс жаяг нь бөөн бөөнөөрөө амьдардаг овог аймгийн хамт олонд зайлшгүй хийгдэх ёстой үйлдэл болсон байлаа.
2. Төр засгийг нэгдмэл байлгах хүч болгон ашиглах.
Яматогийн хаант засаглал үүсэх үед өвөг дээдсээ сүсэглэн биширдэг байсан нь овгийн ахлагчийн өвөг дээдсийн сүнс сүлдийг бишрэх үзлээр өөрчлөгдсөн байна. Өөрөөр хэлбэл овгийн ахлагчийн өвөг дээдсийн сүнс нь бусад сүнсний оюун ухааныг удирдан чиглүүлж олон түмний хүчийг

Яёогийн үеийн Японы нийгмийн байдал

Энэ үеийн Азийн бусад улс орнуудын тухай товч авч үзье.Энэ үед Хятад, Солонгос, Япон болон бусад олон аймгууд тархай бутархай, хоорондоо дайн байлдаантай самуун байлаа.
Тухайлбал Хятад улсад гэхэд л Шүншү, Сэнкокү гэх овог аймгууд удаан үргэлжилсэн дайн тулааны эцэст Шингоо гэсэн шинэ улс бүрэлдэж, удалгүй дотоодын хямралаас үүдэн мөхөж, оронд нь Зэн Кангоо гэх удирдлага гарч иржээ.Ер нь хамгийн анх Хятад улсыг нэгтгэсэн хүн нь Чингоо ба энэ үед хааны хэргэм зэрэг үүссэн боловч, үүнтэй зэрэгцээд Чинкангоогийн эргэн тойрны бусад овог үндэстнүүд бүгд хааны дарангуйлал дор байх хэрэгтэй гэсэн үзэл бодол гарч иржээ.
Тухайн үеийн Чинкангийн үеийн Хятад улс соёлын өндөр хөгжилтэй байсан болохоор , эргэн тойрны буёад улсуудын захирагч нар Хятадтай гадаад худалдаа хийхийг эрмэлздэг байсан боловч, Хятадын хаан тэрээр улс орныг өөрийнхөө дор байхыг шаардаж, хавчин шахдаг байв.Үүнтэй уялдан өргөл барьцын шинжтэй худалдаа наймаа явагдах болжээ.
朝貢貿易Энэ нь хан улсын хаанд өргөл барьц барьж, түүний хариуд нь хэргэм зэрэг олж авах хэлбэрээр явагддаг байв.Хааны угсаа гаралтай адил хэмжээнд байвал хан цол,язгууртан гаралтай байвал 公、侯、伯、子、男 гэсэн хэргэм зэрэг олгогддог байв.
Хэн их олон харь үндэстнийг дагуулж чадна, түүнийг шилдэг хаан гэж үздэг байсан болохоор Хятадын түүхэн сурвалж бичигт харь орон ба Хятадын харилцааны тухай нарийн дэлгэрэнгүй тэмдэглэсэн 四夷伝 зохиогджээ.
Энэ үед Хятад улсын Зэнкангоо захирч байсан ба “ Каншо “ хан улсын тэмдэглэл сурвалж бичигт өгүүлснээр Хятадууд Японыг “ Важин “ гэж нэрлэж байсна ба энэ нь Япончууд өөрийгөө “ Варэ “ гэж хэлдэг байснаас үүдэлтэй гэж тайлбар(бид)-ладаг.
Мөн тус сурвалжаас харахад , Яёогийн үеийн Японы газар нутагт 100 гаруй жижиг улс оршин байжээ.Эдгээр улс нь одоогийн хойд Кюүшюү арлын орчмоор бөөгнөрөн байжээ.
Эдгээр жижиг улсууд дотроос хан улсад хүлээн зөвшөөрөгдсөн хааны зэрэгтэй улс мөн гэдгийг баталсан алтан тамга хүлээн авсан улс бол На улс юм.Тэнмээгийн 4 онд ( 1784) Фүкүока хотын Жикано арлаас нэгэн тариачин алтан тамга олсон бөгөөд үүнийг тэр тамга болов уу гэж үздэг.Эртний архиеологийн олдвороос судалгаа хийж үзэхэд , На улсын алтан тамга авч байх 1-р зууны үед хойд Кюүшюү дэх жижиг улсууд маш эрчимтэй хөгжиж байсныг мэдэж болно.
Ялангуяа Гэнкайнада далайн эрэг хавийн жижиг улсууд Солонгосын хойгийн улсуудтай худалдаа наймаа хийснээр эрчимтэй хөгжиж байжээ.Хэдийгээр олон жижиг улсууд оршин байсан ч энэ дотроос Вагийн улс харьцангуй тэргүүлэгч байсна ба үе үе дамжсан хаадууд нь Хан улстай найрсаг харилцаа тогтоох замаар хойд Кюүшюүгийн улсуудыг нэгтгэж захирах зорилготой байжээ гэж үзэж болно.Энэ ажлыг эрчимтэй хийсэн.Жишээ нь Ва улсын ван Зүйшоо юм.
Зүйшоо нь Нагийн улсзэрэг ойр орчимынхоо жижиг улсуудыг байлдан дагуулж, Ва улсыг төлөөлөх байр сууринд очиж, Ва улсын ван цолыг авсан болов уу.

Яёогийн үеийн Японы түүхийг өгүүлсэн хан улсын сурвалж бичгүүд

1. “ 漢書 “ (Каншо)　地理志-газарзүйн тэмдэглэл .Чин улсыг мөхөөж гарч ирсэн улс.Урд Хан улсын түүхийн сурвалж бичиг.(前漢朝 )
МЭӨ 1-р зууны сүүлчийн хагасын байдлыг товчхон өгүүлсэн байдаг.
• Энэ сурвалжаас МЭӨ 1-р зуунд Япон улсын нутаг дэвсгэр дээр 100 гаруй жижиг улс оршин тогтнож байсныг мэдэж болно.
• Хятадууд Япончуудыг “ Важин” гэж нэрлэж байжээ.
• Солонгос зэрэг улс хан улсын мэдэлд байжээ.


2. “ 後漢書” –束夷伝
МЭ57 онд бичигдсэн гэж үздэг.Ухд хан улсын дараа гарч ирсэн хойд хан улсын үед зохиогдсон.Энэ үеийн хаан нь 光武帝 　юм.
• 57 онд Ва-ийн На улсын элч хан улсын нийслэл 洛陽-д очиж эзэн хаанаас тамга гардан авсан.
• Ва улсын ван Сүйнгоо Хятадад элч илгээж, хан улсын ван цол авч байсан .
• Ва улсын хямрал

3. “魏志”倭人伝
Хятад улсад 220 онд хойд хан улс мөхөж, Ги-魏, Го-呉, Шокү-蜀гэсэн гурван улсын үе ноёрхсон юм.Энэ тухай тэмдэглэн үлдээсэн сурвалж бол “ Гурван улсын түүх” ба түүн дотор Япончуудын тухай тэмдэглэсэн хэсгийг “ Ги улсын үеийн Японы сурвалж” гэж нэрлэдэг.
• 3-р зууны үед Японд мандсан улс бол Яматай улс бол ба удирдагч нь Химико хатан хаан юм.
• 70 мянга гаруй өрхөөс бүрдсэн агуу улс байжээ.
• Ва улсын урт удаан хугацааны дотоодын зөрчил.
• Химихко хатан хааны мөргөл ( бурханы зам)
• Япон ба Хятадын харилцаа

Ва улсын мөргөлдөөн

Ги улсын сурвалжаас харахад, Ва улсад 2-р зууны сүүлчээр томоохон хэмжээний удаан хугацааны мөргөлдөөн гарч байсныг мэдэж болно.
Энэ тухай” 後漢書”-д 　“倭国大乱” гэж нэрлэсэн байдаг.Урт удаан үргэлжилсэн энэ мөргөлдөөнийг 邪馬台国 улсын хатан хаан Химико удирдан намжаасан ба 30 гаруй жижиг улсуудыг удирдлагандаа оруулж чаджээ.

Яёогийн үеийн зарим нэг жижиг улс ( Хойд Кюүшюүгийн жижиг улс)
帯方郡
狗邪韓国
対馬国
一支国
末盧国
伊都国
奴国　　-одоогийн　福岡市
不弥国-　飯塚市
投馬国　-岡....市
邪馬台国-　大和説か　,九州説か Одоогийн аль хэсэгт хамрах вэ? гэдэг нь маргаантай. Энэ маргаан нь Японы нэгдсэн цаг үе хэзээ вэ ? гэсэн асуулттай шууд холбоотой юм.
Хэрвээ 邪馬台国-г大和 байсан гэж үзвэл 大和-гийн сүр хүч 2-р зууны сүүлчээр гэхэд, Кинки мужаас хойд Кюүшюү хүртэлх уудам нутгийг хэдийнээ эрхэндээ оруулсан байжээ.Харин 邪馬台国-г Кюүшюүд байсан гэж үзвэл, 3-р зууны үеийн Япон нь олон жижиг хэсэгт хуваагдсан байсан байна.

Химико ба бурхны зам

Вэй улсын түүхэн дэх Ва улсын дурсгалд Химиког “ Гидоо” /сүнсний зам/-г ашиглан улсаа удирдаж байсан тухай өгүүлдэг.
“Гидоо” гэдэг нь Мико буюу удган хүн бурхны хүсэл таалалыг гүйцэтгэгч бөгөөд , өвөг дээдсийн итгэл мөргөлд багтах мөргөлч байсан гэж үздэг.「鬼道に使って能く衆を感」гэж тэмдэглэсэн байдаг.
Энэ шившлэгийн хүч нь бүхэлдээ улс төрийг нэгдмэл байлгах хүч ч бас мөн юм. Жижиг овог аймгууд бий болж байсан цаг үеийн “ Ван “ нь улс төрийн удирдагч байхаасаа илүүтэй, шившлэг шүтлэгийг жинхэнэ утгаар нь явуулагч байсаныг баталж байна. Хожим нь эдгээр “ вангуудын нэг нь Японы “Том ван“болж, яваандаа 7-р зууны үеэр “хаан” гэсэн цолыг хэрэглэх болжээ. Хэдий тиймч ,эзэн хаан нь саяхныг болтол улсын эрхийг захирагч төдийгүй бас хамгийн дээд зэргийн шившлэг шүтлэгийн зан үйлийг явуулагч байсан нь Япон улс эртний Яёогийн үеэс эхтэй бөгөөд энэ нь устаж алга болоогүй гэдгийг гэрчлэн харуулж байна.
Химико 229 онд Хятадууд уруу анхны элчээ илгээжээ. Энэ үед Химикогийн удирдаж байсан Ямадайкокү нь Риотоо хойгийг захирч байсан Коосонг дагаж байсан боловч , Хятадын Вэй улсад мөхөөгдсөн байна. Химикогийн элч явуулсныг Вэй улс сайшаан хүлээж, Химикод шинэ Ги улсын Ва-н ван цолыг хүртээсэн байна. Үүний дараахан , Яматодайкокү, Күнакокү овгуудын хооронд мөргөлдөөн гарсан боловч, Вэй улсын дэмжлэгийг авч байсан Яматодайкокү овгийн ялалтаар дуусчээ.
Химиког 248 онд нас барангуут эрэгтэй хүн ванд өргөмжлөгдсөн авч ,дотоодын зөрчил зогссонгүй .Дараа нь Химикогийн удмын охин, / とよ/ ван болж, удалгүй мөргөлдөөн намжсан байна.
Кофүнгийн үе


Яёогийн үеийн сүүлчийн хагасаас Фүнкюү шарил Япон даяар дэлгэрсэн байна.　Энэ шарил нь 3-р зууны эхээр /үгүй бол 4-р зууны үеэр/ цар хүрээгээ тэлсэн Зэнроокоэн　шарил Японы нутаг дэвсгэрээс олноор олдох болжээ.Одоогийн байдлаар Нара аймгийн Сакураи хотоос олдсон Макимүкиишицүка шарилыг хамгийн эртнийх гэж үзэж байна. Энэ нь нийт урт нь 93 метр юм.
Үүний бий болсон он тооллыг 220 оны орчим байх гэж таамагладаг ч , сүүлийн үед Яматодайкокү улсын Химико хатан хааны үед мандан бадарч байсан Яматогийн үед шарил бий болсон гэсэн санал илүү хүчээ авч байна.
Цаашлаад Сакураи хотоос олдсон 端墓古墳/хашихака кофүн/ нийт урт нь 276 метр ба одоогоор олдоод байгаа 古墳дотроос хамгийн том ба 崇神зүшин хааны туслах, хааны удмын удган, 倭迹マ日百襲-гийн шарил болов уу гэсэн таамаглал дэвшүүлсэн байдаг.
Энэхүү 古墳–нд Яёогийн үеийн шарил шиг, бүс нутгийн онцлогийг харуулсан шинж тэмдэг байдаггүй нь Яматогийн засгийн эрхийг дагалдаж байсан орон нутгийн овгийн ахлагч нар нь тэднээс суралцсан 古墳–ийг хэрэглэж байсны илрэл болов уу .
Кофүн нь одоогийн Сэтонай тухайн үеийн Ямато улс төвлөрч байсан бүс нутаг төвтэйгээр баруун, зүүн зүг уруу тархан дэлгэрч байсан нь Сэтонайн Ямато улс төрөн гарсан нэг жижиг овог улсын “Хан “ нь нийт Японы “ Том хан” болж, өөрийн захиргааны цар хүрээг зүүн зүгийн орнуудаас Кюүшюү хүртэл тэлүүлж байсан бодит баримт юм.Өөрөөр хэлбэл эртний　専制君主国家дангаар захиран дарангуйлах төрт улс бүрэлдэн тогтож, Японы угсаатнууд улс төрийн хувьд нэгдсэн байна.
Энд “Том хан” буюу　”大王”-ыг томилох бүтцийн талаар товч үзье.Түүхч Нэнага Санроогийн судалгаагаар бол, Оокими нь бүс нутаг тус бүрд салан тусгаарлаад байгаа жижиг олон улсын “хан” -ыг захиран дарангуйлах байр суурийг тэр хэвээр нь хүлээн зөвшөөрсөн төдийгүй дангаар захирах эрх олгох замаар жижиг овог улсуудын холбоо байгуулах хэлбэрээр Японы захирагч болдог байсан байна.
Энэ систем нь улмаар Оокимигийн улс төр ба эдийн засгийн сүр хүчний нөлөө нэмэгдэхтэй уялдаад тэрхүү нэгдсэн сүр хүч яван чангарч , төвлөрсөн эрхт эртний төрийн сайд парламентийн засаглал бүхий төрийн систем сууриа тавьж эхэлжээ. Энэ процессыг дэмжих нөлөө бүхий хөдөлгөгч хүч болсон зүйл бол дарангуйлагч нар эх газрын соёлыг эрчимтэй нэвтрүүлэхэд оршино.
Кофүнгийн үеийг 3 үед хувааж үздэг.

 Эхний үе МЭ 3-4 зуун .Сэтонай たてあな
 Дунд үе 5-р зуун Кюүшюү , Тоококүたて穴
 Сүүл үе 6-7 зуун Нийт япон бөөгнөрсөн よて穴

Цаашлаад тухайн шарилыг бүтээхийн тулд шаардлагатай хүн хүчний бөөгнөрөл ,шарилан дотроос толь, сэлэм , まかだまболон бусад нарийн ширийн бүтээлийн байдал нь тухайн нас хүний хүч нөлөөтэй байсныг илтгэж байна.. Нөгөөтэйгүүр , эгэл жирийн ард нь шарил бунхан босголгүй , тэр чигээрээ газарт булагдаж байсныг харьцуулахад энэ үед анги давхаргын задрал болон дагнан захирах хүчтэй нөлөө их байсныг олж харж болно.
Тухайлбал , Кофүнгийн эхний үеийн булшнаас толь, бөмбөлөг мэтийн зүйлс ихээр гарч ирдэг. Энэ нь тухайн үед удган бүхий овгийн ахлагч нарын булш байсныг гэрчилнэ.Дунд үе болоход Кофүн нь хэмжээний хуьд томорч , Нинтокү ( 仁徳) хааныг оршуулсан гэгдэх 堺市/сакай/ хотын Дайсэнроо бунханы адил цар хүрээ нь ихсэнэ.Мөн зэр зэвсэг, морины хэрэгсэл зэрэг дагалдах зүйлё нь гоц содон бөгөөд цаг хугацааны хувьд Яматогийн засгийн эрхийг Японыг байлдан дагуулж байсан үе ба цэргийн хүн овгийн ахлагч байсныг батална.
6-р зуун болоход , Кофүны тоо хэмжээ огцом нэмэгдэж, нөлөө бүхий тариачин бас бус иргэдийг оршуулсан овор багатай дугуй хэлбэр бүхий шарил ихээр олддог.
Дээр дурьдсанчлан энэ үеийн Японд нэгэнтээ ангийн ялгаа бий болсон байлаа.Эртний түүх судлаачид тэрээр язгууртануудыг　在地首長эзэмшил газартай овгийн ахлагч гэж нэрлэсэн байдаг.Эхэн үедээ Яматогийн засгийн газар тэдгээр ахлагч нарын өөрсдийн газартаа явуулдаг захиран дарангуйлах тухайд ер оролцох боломжгүй байв.
Язгууртнууд ард иргэдээс зайтай газар суваг шуудуу болон хашлага хамгаалалт бүхий ордонд амьдарч , ард иргэд нь уламжлалт оромжиндоо たてあなамь зогоож байжээ.




Японд эх газрын соёл нэвтэрсэн нь

4-р зуун / зарим түүхийн сурах бичигт 5-р зуун гэж тэмдэглэсэн байдаг/ үед Яматогийн нэгдсэн засгийн газар бүрдэж үү үгүй юу, Япончууд солонгосын хойг уруу давшиж Бэншин /弁長/-ы газар нутгийг эзлэн авч, Солонгос үндэстнийг захиргаандаа оруулан, Миманад удирдлагаа байрлуулсан байна.Цаашлаад өөрийн улсаа байгуулж байсан しらぎ・くだら г эзэлсэн байна.
Энэ мэтийн бусад орнууд руу хийсэн байлдан дагуулалт нь эх газрын өндөр хөгжил бүхий соёлыг дэлгэрүүлэхэд маш их нөлөөлсөн байна.
Японд орж ирсэн энэхүү соёлыг :
 Эд баялагын соёл
 Оюун ухааны соёл
 Улс төрийн соёл гэж хувааж болно.
Эд баялагын соёлын тухайд гэвэл, Кофүны доторх дайвар эд зүйлсэд тухайн үеийн Хятадад хэрэглэж байсан хүрэл толь, алтан титэм, алт мөнгөн ээмэг, мөнгөн бугуйвч, бүсийн тоноглол олноор гардаг.Мөн тухайн үеийн шинэ технологиор урлан бүтээсэн　すえきзэрэг шавар сав суулга байдаг.
Оюун ухааны соёл: Солонгосын хойгоос гэтлэн орж ирсэн хүмүүс тэдний үр садаар дамжуулан ханз дүрс үсэг ашиглан тэмдэглэл бичих , нар сарны зурхай , тэнгэр огторгуй сургаал гэхчилэн хятадын оюун ухааны соёл ихээр орж иржээ.
Цаашлаад 6-р зуун болоход Күнзийн сургаалын судар ном , бурханы шашны дүрс баримал зэрэг зүйлс Кударагаар дамжин орж иржээ.
Улс төрийн соёл нь: Оокими хаан гийн сүр хүчийг нэгтгэх зориулалттай бурханы домог яриа бий болсон нь ч гэсэн эх газрын хийсвэр оюуны соёлтой нягт холбоотой юм.
Цаашлаад “つ“ гэж нэрлэгддэг ард иргэдийн ангилан дарангуйлах систем ч гэсэн Хятадаас авсан соёлын нэгэн хэсэг гарцаагүй мөн.

Ангийн ялгаа
Эзэн хаан /Ооками/ ,хануудыг нэгдсэн захиргаанд оруулснаар тэд дээд язууртнууд хэмээгдэн хааныг дагалдан ард иргэдийг дарангуйлсаар байлаа.Тэдгээр ноёдууд нь улмаар Яцүко Мэяцүко гэгдэх боолуудыг хувьдаа эзэмшиж байв.
Язгууртан-тариачин-боол нь энэ үеийн ангийн бүтэц юм.
Энэ үеийн боолын нийгэмд эзлэх хувь нь төдий л их биш байв. Харин үйлдвэрлэх гол хүчийг тариачид эзлэх ба язгууртан тариачины хоорондох захирах захирагдах хамаарал нь энэ нийтийн үндсэн бүтэц болно.
Тариачид нь “べ“-ийн ангид харьяалагдах бөгөөд энд бас шавар сав суулгач 土帥部, эмээлч 革宍部зэрэг тусгай ур чадвар бүхий иргэд ч багтдаг байна.Язгууртнууд нь цусан төрлийг илтгэх /うじ/ , хэргэм зэргийг илтгэх 姓/かばね/-тай бөгөөд үүгээрээ дарангуйлагчийн байр суурийн төлөө өрсөлдөх болжээ. Мөн энэ онцлогоор нь Кофүны үеийг氏姓-шисэй /うじ・かばね/нийгэм гэж нэрлэх нь ч бий.Оокими Том хан нь 名代、子代、田部 язгууртан ньしなづ、かきづ гэсэн давхаргыг захирах ба тэд эзэмшил газар баялгийн сантай байв.
.